@article {488, title = {Phonetic alignment of /x/ in interaction}, year = {2021}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {online}, abstract = {Alignment is the process of adapting speech to another interlocutor{\textquoteright}s speech. We investigated phonetic alignment to two variants of the Dutch /x/, also known as the {\textquotedblleft}hard g{\textquotedblright} or {\textquotedblleft}soft g{\textquotedblright}. We set out to explore whether phonetic alignment is caused only by short-term priming, long-term priming or by speakers remembering features of the speech of their interlocutor. Phonetic alignment effects are usually found in rather controlled environments (e.g., shadowing tasks; Pardo et al., 2013) or using an AXB assessment (Pardo, 2006). We studied this phenomenon in less constricted environments and using automatised measurements. Participants interacted with two different confederates, one producing a {\textquotedblleft}hard g{\textquotedblright} and one a {\textquotedblleft}soft g{\textquotedblright} in a sentence completion task. Participants completed a total of 268 sentences. In a pre-test, participants first completed sentences by themselves. Then, they interacted with Confederate 1 in Round 1, with Confederate 2 in Round 2, and again with Confederate 1 in a so-called inter-test and in Round 3, and lastly by themselves again in the post-test. We investigated the duration (van der Harst, van de Velde \& Schouten, 2007) and Centre of Gravity of the 15085 fricatives of 36 participants. We investigated three different predictors: the last produced /x/ of the confederate, the average of the ten last produced /x/s of the confederate and the average of all heard /x/s. None of the predictors showed significant effects. Descriptive analyses showed tremendous variation among speakers, likely unrelated to alignment. We conclude that alignment at the sound level is not as clear as previously demonstrated in less ecologically valid studies. References Pardo, J. S. (2006). On phonetic convergence during conversational interaction. The Journal of the Acoustical Society of America, 119(4), 2382-2393. Pardo, J. S., Jordan, K., Mallari, R., Scanlon, C., \& Lewandowski, E. (2013). Phonetic convergence in shadowed speech: The relation between acoustic and perceptual measures. Journal of Memory and Language, 69(3), 183-195. Van der Harst, S., Van de Velde, H., \& Schouten, B. (2007). Acoustic characteristics of Standard Dutch. age, 22(40), 45-60. }, author = {Lotte Eijk and Schriefers, Herbert and Mirjam Ernestus} } @article {456, title = {Morphological effects on the acoustics of word-final /s/}, year = {2019}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Amsterdam, The Netherlands}, abstract = {Previous research on English has shown that final /s/s in monomorphemic words are acoustically longer than /s/ suffixes, suggesting that morphology influences the articulation of segments (Plag, Homann, \& Kunter, 2017). The present study extends this line of research to Dutch by investigating the duration and spectral centre of gravity (CoG) of non-suffixal /s/ (e.g., kies) and plural /s/ (e.g., ski{\textquoteright}s) across both scripted and spontaneous speech registers in Dutch speech corpora. Models of the residualised measures showed significant interactions between register and morphological status for both duration and CoG. In conversational speech, non-suffixal /s/ was longer and had a higher CoG than plural /s/. In news broadcasts, only a durational effect was found, whereas read-aloud stories showed no morpho-acoustic effects whatsoever. These results replicate previous durational findings for English. Moreover, the additional spectral difference in conversational speech seems to reflect a general phonetic reduction of /s/ in plurals. However, the differences do not hold across scripted speech registers, suggesting a role for speech planning. References Plag, I., Homann, J., \& Kunter, G. (2017). Homophony and morphology: The acoustics of word-final s in English. Journal of Linguistics, 53(1), 181{\textendash}216. }, author = {Zee, Tim and Louis ten Bosch and Plag, Ingo and Mirjam Ernestus} } @article {447, title = {Exploring alignment in articulation rate}, year = {2018}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Amsterdam, The Netherlands}, abstract = {Alignment is the phenomenon that interlocutors adapt their way of speaking to each other. It is still an open question why people align. We also do not know how long alignment lasts and whether speakers align faster to someone they have spoken to before. We conducted an experiment to obtain more insight in these questions by investigating articulation rate, which has previously been shown to show alignment, e.g. [1, 2]. The experiment consisted of a sentence completion task. Twenty-six native Dutch speakers interacted with a computer with the pre-recorded speech of two confederates. Participants started the experiment by completing a pre-test by themselves, after which they did three rounds: Round 1 (with Confederate 1), Round 2 (with Confederate 2) and Round 3 (with Confederate 1). This was then followed by a post-test in which they completed sentences by themselves again. Articulation rates were measured over each round. Preliminary results indicate that participants spoke faster when speaking to a confederate than when they were speaking by themselves. This may be alignment because both confederates spoke more quickly than the participants in the pre-test. Interestingly, the higher Confederate 2{\textquoteright}s articulation rate, the slower participants spoke. This could be due to social factors. Lastly, the data suggest that articulation rate alignment lasts in the post-test: participants do not immediately return to their habitual articulation rate. This suggests alignment does not only consist of immediate priming of the preceding utterance. References [1] Levitan, R., \& Hirschberg, J. (2011). Measuring acoustic-prosodic entrainment with respect to multiple levels and dimensions. In Twelfth Annual Conference of the International Speech Communication Association. [2] Schweitzer, A., \& Lewandowski, N. (2013, August). Convergence of articulation rate in spontaneous speech. In INTERSPEECH(pp. 525-529). }, author = {Lotte Eijk and Mirjam Ernestus and Herbert Schriefers} } @article {446, title = {Pitch in native and non-native Lombard speech}, year = {2018}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Amsterdam, The Netherlands}, abstract = {Lombard speech, speech produced in noise, is acoustically different from speech produced in quiet (e.g. higher Fundamental Frequency (F0), increase in amplitude, and decrease in spectral tilt) and has extensively been studied in natives (e.g. Summers et al. 1988). To investigate whether non-native Lombard speech is different from native Lombard speech we recorded 30 Dutch natives reading 144 sentences in Dutch and English and 9 American-English natives in English, in quiet and noise (hearing 83 dB SPL Speech-Shaped Noise). We additionally manipulated the location of focus in the sentence, having early and late focus sentences. Our analysis using linear mixed effect models indicates that the Dutch show an increase in F0 in both Dutch and English Lombard speech as compared to their speech produced in quiet. These results show that non-natives also produce Lombard speech. The American-English data are more complex, only showing a difference in F0 between speech produced in quiet and Lombard speech in sentences with late-focus, due to post-focal compression. These results suggest that pitch-changes in Lombard speech are more language specific than originally thought. Moreover, they suggest that acquiring a new language involves learning how pitch changes in that language{\textquoteright}s Lombard speech.}, author = {Katherine Marcoux and Mirjam Ernestus} } @article {10, title = {KEYNOTE: How acoustic reduction affects non-native speech processing}, year = {2016}, month = {10.30-11.15}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Utrecht, The Netherlands}, abstract = {

Words are often pronounced shorter in casual speech than in formal speech. Segments may be shorter, weakly articulated or completely absent. For instance, English probably may be pronounced as proly and reasonable as reasable. Native listeners generally experience no problems understanding reduced word pronunciation variants, benefitting from the many cues in the acoustic signal, and from frequency, syntactic and semantic information. In this talk I will address the question how reduced word pronunciation variants are processed by non-native listeners of a language. Our experiments show that even highly proficient learners of a language experience problems understanding reduced word pronunciation variants. They make many errors in dictation tasks. The errors suggest that non-native listeners try to produce transcriptions that match the speech signal but that they are unable to benefit from all acoustic cues. Moreover, non-native listeners seem unable to benefit from the semantic content and syntactic structure of the context. As a consequence, they provide transcriptions that have very different meanings from what the speaker said. We also tested non-native listeners{\textquoteright} use of different types of cues in more controlled experiments, in which they had to identify words or make lexical decisions. The results show that, also in these more controlled experiments, non-native listeners tend to only rely on those acoustic cues that are relevant in their native languages. Moreover, non-native listeners have difficulties quickly using semantic cues for understanding reduced speech even in very simple experiments. Finally, we found that learners are sensitive to the frequencies of reduced word pronunciation variants, but that the frequencies of occurrences they are sensitive to do not match the native listeners{\textquoteright} frequencies. Together these results show that acoustic reduction affects non- native speech processing in several ways.

}, author = {Mirjam Ernestus} } @article {47, title = {Hoe moedertaalsprekers en tweedetaalleerders woorden met gereduceerde sjwa herkennen}, year = {2014}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Utrecht, The Netherlands}, abstract = {

Door sjwa-reductie klinkt een Engels woord zoals support vaak als sport. Wij onderzochten hoe dergelijke uitspraakvarianten geïnterpreteerd worden door drie groepen luisteraars met moedertalen die verschillen in de mate waarin klinkerreductie voorkomt. Engelse en Nederlandse luisteraars hebben veel ervaring met klinkerreductie in hun moedertaal, terwijl Spanjaarden daar nauwelijks ervaring mee hebben. In het Engels kan reductie van sjwa leiden tot heel korte en volledig afwezige sjwa{\textquoteright}s. In woorden waarin sjwa gevolgd wordt door een stemloze plosief, blijkt de aanwezigheid van die sjwa ook uit de aspiratie op die volgende plosief: de /p/ van support verschilt van die van sport.

In een decisietaak gaven proefpersonen voor Engelse pseudowoorden (bijvoorbeeld suppol) aan of ze één of twee lettergrepen hoorden. We manipuleerden (1) de duur van de sjwa (0 tot 48 ms) en (2) de aspiratieduur van de erop volgende /p/ (0 tot 65 ms). De resultaten laten zien dat de Engelse moedertaalsprekers beide details gebruiken bij hun interpretatie. Nederlanders en Spanjaarden waren minder gevoelig voor variatie in aspiratieduur, overeenkomstig het belang van aspiratieduur in hun moedertaal. Spanjaarden hadden een langere sjwa nodig hadden om twee lettergrepen te horen. We concluderen dat moedertaal een effect heeft op hoe luisteraars gereduceerde woorden verstaan.

}, author = {Ellen Aalders and Mirjam Ernestus} } @article {61, title = {The role of lexical representation in the recognition of phonologically reduced and unreduced variants by non-native listeners}, year = {2013}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Utrecht, The Netherlands}, abstract = {

In casual speech, words are often pronounced with fewer segments than in their citation forms. For instance, the French word renard {\textquoteright}fox{\textquoteright} may sound like rnard. Previous research has shown that non-native listeners have problems understanding these reduced pronunciation variants. The reason for this difficulty might be that during classes they mainly hear words pronounced in their citation forms and therefore lack lexical representations for reduced variants. We conducted a lexical decision experiment preceded by a learning phase in order to investigate whether Dutch listeners with a low proficiency level in French have problems understanding reduced variants (rnard) if they only learnt the unreduced variants (renard). In addition, we investigated the reverse: whether they have problems understanding the unreduced variants (renard) if they only learnt the reduced variants (rnard). We found that both reduced and unreduced variants were recognized faster and more accurately when these variants matched the variants that had been learnt. Surprisingly, unreduced variants were recognized faster than reduced variants in this match condition. In the mismatch condition, there was no significant difference. These findings suggest that factors independent of lexical representation contribute to the difficulties of non-native listeners to recognize reduced variants.\ 

}, author = {Sascha Coridun and Mirjam Ernestus and Louis ten Bosch} } @article {112, title = {Schwareductie in Nederlandse woordiniti{\"e}le lettergrepen}, year = {2010}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Utrecht, The Netherlands}, abstract = {

In spontane spraak worden vaak niet alle klanken van een woord helemaal uitgesproken. Klanken kunnen erg kort zijn, maar ook compleet afwezig. Bijvoorbeeld, het woord geleden heeft de canonische vorm /xəledə/, maar de eerste schwa kan erg kort zijn en soms zelfs afwezig, zoals in [xledə]. Hoewel van een aantal factoren bekend is dat ze invloed hebben op reductie, is nog niet geheel duidelijk op welke manier ze dat hebben. Om hier meer inzicht in te krijgen, presenteren wij een corpusonderzoek, waarbij de invloed van zowel de voorspelbaarheid van een woord in de context als de morfologische structuur van het woord op de mate van schwareductie werd onderzocht. We hebben ons gericht op schwa in de Nederlandse woordiniti{\"e}le lettergrepen ge-, be- en ver- en de mate van reductie gemeten als de af- versus aanwezigheid van schwa en de duur van schwa. De resultaten toonden aan dat schwa vaker gereduceerd wordt als de voorspelbaarheid gegeven het volgende woord groter is. Verder is schwa in ge- langer als de lettergreep een prefix is en als de stam vaker voorkomt dan het woord zelf. De resultaten suggereren dat de condities waaronder gereduceerde varianten geproduceerd worden, complexer zijn dan je zou verwachten op basis van de huidige literatuur.

}, author = {Iris Hanique and Barbara Schuppler and Mirjam Ernestus} } @article {130, title = {De rol van semantische context in de herkenning van gereduceerde woorden}, year = {2009}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Utrecht, The Netherlands}, abstract = {

In spontane spraak worden woorden vaak verkort uitgesproken (Johnson, 2004). Luisteraars hebben context nodig om deze gereduceerde woorden te herkennen (Ernestus, Baayen, Schreuder, 2002). In deze studie rapporteren we drie auditieve-lexicale-decisie experimenten, met semantische priming, waarmee we onderzochten in hoeverre semantische context een rol speelt in de herkenning van ongereduceerde en gereduceerde woorden. Luisteraars kregen alleen ongereduceerde (Experiment 1), gereduceerde (Experiment 2), of zowel ongereduceerd als gereduceerd woorden te horen (Experiment 3).

De resultaten voor Experiment 1 laten zien dat het effect van semantische context afhankelijk is van woordfrequentie: Semantische context speelt een grote rol voor laagfrequente, maar niet voor hoogfrequente woorden. Experiment 2 laat zien dat semantische context een ondergeschikte rol speelt in het herkennen van gereduceerde woorden. Uit de resultaten van Experiment 3 blijkt dat de kleine rol van semantische context in Experiment 2 niet zozeer te wijten is aan de gereduceerde uitspraak van de targetwoorden, maar aan hun gereduceerde primes. Dit suggereert dat gereduceerde uitspraakvarianten minder goed contact maken met het lexicon.

}, author = {Marco van de Ven and Benjamin V. Tucker and Mirjam Ernestus} } @article {128, title = {Recognition of reduced words, context use, and age-related hearing loss}, year = {2009}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Utrecht, The Netherlands}, abstract = {

Older adults are often claimed to rely more strongly on context effects and linguistic knowledge to compensate for their poorer hearing. As a test case of linguistic knowledge, we investigated recognition of acoustically reduced words that were followed by a word (such as {\textquoteright}hangende{\textquoteright}) with which it either formed a fixed expression ({\textquoteright}hangende pootjes{\textquoteright}) or not ({\textquoteright}hangende planten{\textquoteright}). The two research questions were: a) whether older adults show a greater reliance on the following-word context than young adults, and b) whether simulation of hearing loss in young adults (by low-pass filtering the stimuli) would bring about a stronger reliance on the following context. Data analysis (accuracy and RTs) showed that words were better recognised when part of a fixed expression, and that older adults benefited more in RT than young adults (equal benefit in accuracy). The young adults with simulated hearing loss, however, benefited less than the other two groups (both in accuracy and RT). These results suggest that signal degradation does not immediately lead to greater reliance on following-word context.

}, author = {Esther Janse and Mirjam Ernestus} } @article {171, title = {Competitieprocessen tijdens het begrijpen van spontane spraak}, year = {2007}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Utrecht, The Netherlands}, abstract = {

In spontane spraak worden woorden vaak niet volledig uitgesproken. Zo kan {\textquoteright}oktober{\textquoteright} bijvoorbeeld uitgesproken worden als {\textquoteright}tower{\textquoteright}. Wij onderzochten hoe luisteraars gereduceerde woorden herkennen door het meten van hun oogbewegingen terwijl ze keken naar 4 gedrukte woorden - het doelwoord (bv. oktober), een concurrent die fonologisch op het ongereduceerde woord lijkt (bv. octopus), een die op het gereduceerde woord lijkt (bv. toveren), en een ongerelateerde distractor - terwijl ze naar spontane zinnen luisteren met gereduceerde en ongereduceerde woorden. Proefpersonen keken meer naar de concurrenten dan naar de distractor, zonder verschil tussen de twee concurrenten. We voerden twee experimenten uit om te onderzoeken wanneer de concurrenten wel van elkaar verschillen. Bij presentatie van alleen ongereduceerde vormen in zorgvuldige spaak keken proefpersonen meer naar de ongereduceerde dan naar de gereduceerde concurrenten. Met de ongereduceerde woorden uit het eerste experiment, maar nu niet gemixt met gereduceerde woorden, bleek er naar beide concurrenten niet gekeken te worden. De resultaten laten zien dat lexicale competitie afhankelijk is van de mate van reductie.

}, author = {Susanne Brouwer and Holger Mitterer and Mirjam Ernestus} } @article {199, title = {De rol van spraakgebaren in de shadowing-taak}, year = {2005}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Utrecht, The Netherlands}, abstract = {

Sommige theorie{\"e}n van spraakherkenning nemen aan dat elk spraaksignaal wordt geanalyseerd in termen van spraakgebaren. Deze theorie{\"e}n lijken te worden ondersteund door experimenten met de shadowing taak. De shadowing taak (het snel naspreken van een aantal lettergrepen) leidt tot vrij snelle reactietijden, die ook nauwelijks (en veel minder dan bij andere taken) toenemen als het aantal typen stimuli in een experiment toeneemt. Stimulus en antwoord komen echter niet alleen qua spraakgebaar overeen, ze zijn ook lexicaal compatibel. Om te onderzoeken wat precies voor de snelle reactietijden verantwoordelijk is, hebben wij drie soorten stimuli aangeboden, waarbij een lexicale overeenkomst tussen stimulus en antwoord bestaat, maar de spraakgebaren verschillen: 1) nonwoorden die met een huig- of tong-/r/ beginnen, 2) nonwoorden met coda cluster met en zonder schwa-epenthese uitgesproken, en 3), nonwoorden die met een stemhebbende plofklank begonnen, die verschillden in de mate van pre-voicing. De vraag is of sprekers het fonetisch detail van de stimulus volgen. Zo niet, leidt deze mismatch tot tragere reacties? Onze eerste analyses wijzen erop dat luisteraars zelden het fonetisch detail volgen en dat dit niet noodzakelijkerwijs leidt tot een tragere reactie. Het lijkt dus niet nodig om een speciale status voor spraakgebaren aan te nemen.

}, author = {Holger Mitterer and Mirjam Ernestus} } @article {205, title = {De rol van volgende context bij het verstaan van gereduceerde woorden}, year = {2005}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Utrecht, The Netherlands}, abstract = {

Eerder onderzoek heeft aangetoond dat woorden meer gereduceerd worden als ze beter voorspelbaar zijn gegeven het volgende woord. Wij onderzochten de rol van deze voorspelbaarheid bij het verstaan van gereduceerde woorden. Proefpersonen kregen zinnetjes van vier woorden te horen, waarin het derde woord gereduceerd was. In de ene conditie vormde het derde woord samen met het vierde een idiomatische expressie (bv. {\textquoteright}vermoorde onschuld{\textquoteright}), en in de andere conditie niet (bv. {\textquoteright}vermoorde oppas{\textquoteright}). Het derde woord was in beide condities even gereduceerd. Proefpersonen drukten op een knop zodra ze het gereduceerde woord verstaan hadden. Analyses van de reactietijden laten zien dat de gereduceerde woorden sneller verstaan werden als ze beter voorspelbaar waren op basis van het volgende woord. Ook werden ze sneller verstaan naarmate de frequentie van het volgende woord hoger was. Dit laat zien dat de volgende context een belangrijke rol speelt bij het verstaan van gereduceerde woordvormen.

}, author = {Mark Pluymaekers and Mirjam Ernestus and H. Baayen} } @article {330, title = {Analogical effects on past-tense formation in L1 and L2 learners of Dutch}, year = {2004}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Nijmegen, The Netherlands}, abstract = {

There is a simple deterministic rule for past-tense formation in Dutch. If the verbal stem in the infinitive ends in an unvoiced obstruent, the simple past suffix is -te. In all other cases, it is -de. Ernestus \& Baayen (2003,2004), however, showed that adult speakers of Dutch do not simply follow this rule. They tend to construct past tense forms by analogy with phonologically similar words in the lexicon. When analogy supports the suffix prescribed by the rule (congruent verbs), adults make less mistakes in the choice of the suffix then when analogy and the rule are in conflict (incongruent verbs). In this talk, we will present a study on the production of past-tense forms by primary school children, both L1 and L2 learners. If the difference between the congruent and incongruent verbs (the congruency effect) indeed depends on patterns of analogy in the lexicon, it should become greater when a child{\textquoteright}s vocabulary becomes larger. Dutch primary school children at the end of grades 5 to 8 (after 3 to 6 years of reading) were asked to construct the past-tense forms of congruent and incongruent verbs. The experiment showed that the congruency effect is already present in grade 5. Also, the effect becomes larger over the years. Children whose native language is not Dutch show a smaller congruency effect, which forms additional support that the congruency effect depends on vocabulary size.

}, author = {Pim Mak and Mirjam Ernestus} } @article {219, title = {Corpusgebaseerde analyse van graden van reductie van het suffix -lijk}, year = {2004}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Utrecht, The Netherlands}, abstract = {

In spontane spraak komen woorden eindigend op het suffix -lijk vaak in gereduceerde vorm voor (Ernestus, 2000). Zo kan het woord "mogelijk" worden uitgesproken als "mox@k" of "mok". Uit de spontane spraak van het CGN hebben we 14 woorden die eindigen op -lijk geselecteerd. Twee transcribeurs hebben de mate van reductie geclassificeerd van 946 tokens van deze woorden, geselecteerd om de effecten van Land, Sexe en Opleidingsniveau op reductie te onderzoeken (2x2x2 design). Uit de resultaten blijkt dat Vlamingen over het algemeen minder reduceren dan Nederlanders, dat mannen meer reduceren dan vrouwen en dat in Vlaanderen hoog opgeleiden het minst reduceren. Wanneer de voorspelbaarheid van het target op basis van het voorafgaande woord in de zin hoog is of het target op niet-finale positie in de zin staat wordt het meer gereduceerd. Bij drie van de 14 targetwoorden kwam reductie van de klinker in de woordiniti{\"e}le lettergreep voor. Nederlanders blijken hier meer te reduceren dan Vlamingen.

}, author = {Karen Keune and Mirjam Ernestus and Roeland van Hout and H. Baayen} } @article {216, title = {Luisteraars horen /t/{\textquoteright}s die sprekers reduceren: Waarneming en productie van /t/ op het woordeinde}, year = {2004}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Utrecht, The Netherlands}, abstract = {

Een /t/ op het woordeinde wordt in continue spraak vaak niet of alleen gereduceerd uitgesproken. We hebben twee corpus studies uitgevoerd, die lieten zien dat /t/ het vaakst na /s/ en voor bilabiale medeklinkers gereduceerd wordt. Daarbij ontstaan verschillende "allofonen", die meer of minder evidentie voor de onderliggende /t/ bevatten. Het verschil tussen minimale paren als /kas/ en /kast/ komt hierdoor in het geding. Een potenti{\"e}le cue voor het verschil tussen een /st/ en een /s/ coda is echter ook de duur van de /s/, die langer is in simpele coda{\textquoteright}s.

Drie perceptie-experimenten lieten zien dat luisteraars van zowel de fonologische als ook lexicale constraints gebruik maken om te beslissen of een woord een onderliggende /t/ in de coda heeft. Ten eerste geven luisteraars vaker aan een /t/ achter /s/ dan achter /n/ te horen. Dit effect verdwijnt echter als de /n/ of /s/ lang is, wat een cue voor een simpele coda zonder /t/ is. Ten tweede zijn luisteraars ook eerder geneigd om een /t/ te horen als dit leidt tot een bestaand woord, zoals in orkes[t], in tegenstelling tot moeras[t]. Al in al blijkt dat luisteraars zowel fonologische als lexicale constraints toepassen om voor /t/-reductie te compenseren.

}, author = {Holger Mitterer and Mirjam Ernestus} } @article {218, title = {Woordfrequentie en de reductie van affixen}, year = {2004}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Utrecht, The Netherlands}, abstract = {

In dit onderzoek hebben we gekeken naar de relatie tussen woordfrequentie en de duur van de affixen ge-, ver-, ont- en -lijk in het gesproken Nederlands. Uit het subcorpus {\textquoteright}Spontane spraak{\textquoteright} van het CGN hebben we voor ieder woordtype met een van deze affixen willekeurig {\'e}{\'e}n token geselecteerd en gesegmenteerd. Uit de analyses blijkt dat bij ge-, ont-, en -lijk een hogere frequentie leidt tot kortere realisaties van het affix en/of de individuele segmenten daarin. Verder spelen spreeksnelheid, de leeftijd van de spreker en het aantal consonanten in de onset van de stam een rol. Voor ver- zijn er geen frequentie-effecten, maar wel een effect van de ratio tussen de frequentie van het hele woord en de frequentie van de stam. Deze resultaten ondersteunen theorie{\"e}n die een verband leggen tussen reductie en probabilistische variabelen zoals frequentie. Daarnaast stellen ze vraagtekens bij modellen van spraakproductie die de syllabe als eenheid van articulatie beschouwen.

}, author = {Mark Pluymaekers and Mirjam Ernestus and H. Baayen} } @article {250, title = {Subfonemische cues voor morfologische complexiteit in gesproken woordherkenning}, year = {2002}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Utrecht, The Netherlands}, abstract = {

Recent onderzoek toont aan dat systematische verschillen in klinkerduur en intonatie door luisteraars gebruikt worden voor het oplossen van de ambigu{\"\i}teit tussen monomorfematische woorden met dezelfde onset (bijv. ham - hamster) (Davis, Marslen-Wilson \& Gaskell, 2002; Salverda, Dahan \& McQueen (2002). Deze studie laat zien dat luisteraars dergelijke subsegmentele en suprasegmentele cues ook gebruiken voor het optimaliseren van de morfologische verwerking. De details van de akoestische realisatie van de stam geeft de luisteraar informatie over de morfologische context waarin de stam voorkomt, en verminderen de competitie tussen de inflectionele varianten in het lexicon. Het is dankzij de relatief constante duur van de onset dat luisteraars - ondanks de hoge mate van temporele variabiliteit in het spraaksignaal - in staat zijn gebruik te maken van de durationale cues.

}, author = {Rachel Kemps and Mirjam Ernestus and Robert Schreuder and H. Baayen} } @article {398, title = {De onderliggende stemspecificatie van woord-finale obstruenten}, year = {2001}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Antwerpen, Belgium}, abstract = {

De uitspraak van woord-finale obstruenten als stemhebbend of stemloos is volledig voorspelbaar in het Nederlands: woord-finale obstruenten zijn stemhebbend voor stemhebbende stops en stemloos in alle andere posities. De ONDERLIGGENDE stem-specificatie van de obstruenten is daarentegen distinctief, en volgens de fonologische theorie dus niet voorspelbaar. Inspectie van CELEX leert dat de onderliggende stemhebbendheid van eenwoord-finale obstruent in veel gevallen wel te voorspellen is, en wel op basis van de exacte eigenschappen van de obstruent en de voorafgaande segmenten. De vraag is nu of deze relatie tussen de rijm van een woord en de onderliggende stem-specificatie van de finale obstruent behoort tot de fonologische kennis van een spreker.

Om hier inzicht in te krijgen hebben we een experiment gedraaid waarbij de deelnemers een pseudowerkwoord in de eerste persoon enkelvoud hoorden, en moesten aangeven of de verledentijdsvorm gevormd moest worden met het suffix "de" of "te". Het blijkt dat proefpersonen vaker het suffix "te" gebruiken (en dus vaker een finale obstruent als onderliggend stemloos interpreteren), als er relatief meer woorden met dezelfde rijm eindigen op een onderliggend stemloze dan op een onderliggend stemhebbende obstruent. De relatie gevonden in CELEX blijkt dus tot de kennis van de spreker te behoren, of in ieder geval voor hem afleidbaar te zijn. Op het moment draaien we een experiment waarbij we onderzoeken of deze kennis de interpretatie van de finale obstruenten van bestaande obstruenten beinvloedt. Dit lijkt het geval te zijn.

}, author = {Mirjam Ernestus and H. Baayen} } @article {413, title = {De stemhebbendheid van woord-finale obstruenten in het Nederlands}, year = {2000}, publisher = {Nederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen}, address = {Nijmegen, The Netherlands}, abstract = {

Uit de literatuur is bekend dat de stemhebbendheid waarmee een woord-finale obstruent in het Nederlands wordt uitgesproken bepaald wordt door het type segment dat aan de obstruent vooraf gaat, het type segment dat volgt, de aan/afwezigheid van klemtoon en de sexe en stemming van de spreker. Ik beargumenteer dat de beschreven observaties het best verklaard kunnen worden onder de aanname dat woord-finale obstruenten stemhebbend worden uitgesproken als een stemhebbende realisatie gemakkelijker is dan een stemloze en als stemloos als een stemloze realisatie het gemakkelijkst is.

Deze analyse doet het een aantal voorspellingen. Het voorspelt o.a. dat intervocale woord-finale obstruenten in woord-combinaties als "weet ik", "moet het", en "met een" stemhebbend kunnen worden uitgesproken. Een aantal van de voorspellingen zijn getest op basis van een corpus bestaande uit 12 uur spontane spraak gerealiseerd door 16 mannelijke proefpersonen uit het Westen van het land. Het blijkt dat de data uit het corpus de hypotheses bevestigen of in ieder geval niet falsificeren.

De data laten ook zien dat de perceptie van intervocale stops als stemhebbend of stemloos in informeel Nederlands sterk gecorreleerd is met de lengte van de stops en dat de relatie tussen waargenomen [stem] en stopduur afhankelijk is van de hoogte van de voorafgaande klinker.

}, author = {Mirjam Ernestus} }