De stemhebbendheid van woord-finale obstruenten in het Nederlands

TitleDe stemhebbendheid van woord-finale obstruenten in het Nederlands
Publication TypePresentation
Year of Publication2000
Conference Name(Af-)Lopende Promotieprojecten
AuthorsErnestus, Mirjam
PublisherNederlandse Vereniging voor Fonetische Wetenschappen
Conference LocationNijmegen, The Netherlands
Abstract

Uit de literatuur is bekend dat de stemhebbendheid waarmee een woord-finale obstruent in het Nederlands wordt uitgesproken bepaald wordt door het type segment dat aan de obstruent vooraf gaat, het type segment dat volgt, de aan/afwezigheid van klemtoon en de sexe en stemming van de spreker. Ik beargumenteer dat de beschreven observaties het best verklaard kunnen worden onder de aanname dat woord-finale obstruenten stemhebbend worden uitgesproken als een stemhebbende realisatie gemakkelijker is dan een stemloze en als stemloos als een stemloze realisatie het gemakkelijkst is.

Deze analyse doet het een aantal voorspellingen. Het voorspelt o.a. dat intervocale woord-finale obstruenten in woord-combinaties als "weet ik", "moet het", en "met een" stemhebbend kunnen worden uitgesproken. Een aantal van de voorspellingen zijn getest op basis van een corpus bestaande uit 12 uur spontane spraak gerealiseerd door 16 mannelijke proefpersonen uit het Westen van het land. Het blijkt dat de data uit het corpus de hypotheses bevestigen of in ieder geval niet falsificeren.

De data laten ook zien dat de perceptie van intervocale stops als stemhebbend of stemloos in informeel Nederlands sterk gecorreleerd is met de lengte van de stops en dat de relatie tussen waargenomen [stem] en stopduur afhankelijk is van de hoogte van de voorafgaande klinker.