2012 Een nieuw foneem voor het Nederlands?

Ter gelegenheid van mijn aanstaande vertrek na meer dan een decennium gastvrijheid in Nederland is een afscheidscadeau op zijn plaats: een nieuw foneem voor het Nederlands, de glottale stop. Voor het Duits beschouwt men de glottale stop als foneem. De canonieke vorm van Abfahrt (vertrek) is /ʔabfa:rt/, ook al is [abfa:rt] (met kraakstem) de meest voorkomende vorm. Uit observatie blijkt dat "klinkerinitiële" woorden in het Nederlands ook vaak met kraakstem woorden geproduceerd, ook is er geen fonetische of prosodische reden voor (b.v. [enafOnd]). Om te onderzoeken hoe vaak dit gebeurt, produceerden Nederlandse en Duitse sprekers 60 zinnen met /n#V/ of /r#V/ cognaatsequenties (b.v., Schwimmer unter Wasser en zwemmer onder water). Onafhankelijk van de taal werden rond 20% van de klinkerinitiële woorden met een glottale stop geproduceerd, 60% met glottalisatie, en 20% zonder een glottaal gebaar. Verder zijn het dezelfde items die in beide talen vaak of minder vaak met glottalisatie worden uitgesproken (r = 0:7; p < 0:001). Er is dus geen reden om aan te nemen dat de glottale stop in het Duits wel en in het Nederlands geen foneem is. Op dit moment testen wij de lexicale status van de glottale stop in de perceptie.